Το κείμενο που ακολουθεί χρονολογείται
στον 4ο ή 3ο αιώνα π.Χ. Βρέθηκε μέσα σε λύχνο από τερακότα. Το κείμενο είναι
γραμμένο σε δύο στήλες, αν και έχει υποστεί φθορά σε πολλά σημεία. Τα κενά του
κειμένου συμπληρώνονται με βάση το έλασμα από το Ιππώνιο (http://heterophoton.blogspot.gr/2014/01/to.html) και άλλα παρόμοια
ορφικά κείμενα.
στήλη Ι
[Αυτό είναι το έργο της Μνημοσύνης.
Όταν] είναι να πεθάνει,
[πάνω σε χρυσάφι να το γράψει] ο
ήρωας για να θυμάται,
[μην τύχει και φριχτά] τον τυλίξει το
σκότος [και τον υποτάξει.][1]
[Στο παλάτι του Άδη θα βρεις, στα]
δεξιά, μια λίμνη
[και πλάι της λευκό] κυπαρίσσι να
στέκει.
[Εδώ σαν κατεβαίνουν] των νεκρών οι
ψυχές δροσίζονται.
[Τούτη την κρήνη] ούτε καν να την
πλησιάσεις!
[Πιο πέρα θα βρεις] από της
Μνημοσύνης τη λίμνη
[νερό δροσερό να κυλά.] Φύλακες
στέκουν εμπρός της.
[Θα σε ρωτήσουν] με οξύνοια πνεύματος
[τι αναζητάς στο σκότος του Άδη] το
ζοφερό.
[Να πεις: «Είμαι γιος της Γης και]
του έναστρου Ουρανού.
[Στέγνωσα απ’ τη δίψα] και χάνομαι.
Αλλά δώστε μου
[να πιω δροσερό νερό] απ’ τη λίμνη
της Μνημοσύνης.
στήλη ΙΙ
Όμως [το γένος μου είναι ουράνιο, το
ξέρετε κι οι ίδιοι».]
Και [θα ρωτήσουν τη βασίλισσα του
Κάτω Κόσμου]
και τότε [θα σ’ αφήσουν να πιεις από
τη λίμνη της Μνημοσύνης.]
Και μετά [θα βασιλεύσεις μαζί με τους
άλλους ήρωες.]
Σύμβολα φ[[2] ]
και η Φε[ρσεφόνη... ]
η σεμ[νή ]
[1] Οι αυτοαναφορικοί αυτοί στίχοι
δίνουν την εντύπωση εγχειριδίου οδηγιών και παραπέμπουν σαφώς στη στιγμή
συγγραφής ή χρήσης του κειμένου, η οποία ταυτίζεται με τη στιγμή του θανάτου
του νεκρού, ουσιαστικά την κηδεία του. Εδώ η λειτουργία των ελασμάτων
καθίσταται φανερή: καταγράφουν τις απαραίτητες οδηγίες, με σκοπό ο μύστης να
αποφύγει, κατά τη στιγμή που η ψυχή του ξεκινά το ταξίδι της, το φόβο, τη
σύγχυση και την απώλεια μνήμης όσων έμαθε στις τελετές μύησης.
«Ήρωας» είναι ο νεκρός του οποίου η ψυχή έχει
κατέβει στον Άδη και έχει περάσει με επιτυχία τις δοκιμασίες που περιγράφονται
παρακάτω στο κείμενο. Συνεπώς η λέξη, ευρισκόμενη στην αρχή του κειμένου, καθησυχάζει το νεκρό για την επιτυχία του
ταξιδιού του, προοικονομώντας το ευτυχές τέλος της περιπέτειας και τη θέωση του
μύστη. Ο όρος επανεμφανίζεται και σε άλλα ορφικά ταφικά κείμενα (πβ. λ.χ.
κείμενο από την Πετηλία, στίχος 11). Σε
πινδαρικό απόσπασμα (133, 5 Maehl.) γεμάτο με ορφικές ιδέες
γίνεται λόγος για ψυχές που μετά την τελευταία ενσάρκωσή τους αποκαλούνται
«ήρωες αγνοί» από τους ανθρώπους. Πβ. Μαγικό
Πάπυρο IV 1226, που αναφέρεται σε «όντα του κατώτερου
κόσμου και αγνούς ήρωες». Ο Διογένης Λαέρτιος (8.32) αναφέρει ότι οι
Πυθαγόρειοι πίστευαν πως η ατμόσφαιρα είναι γεμάτη από ψυχές δαιμόνων και ηρώων
που στέλνουν στους ανθρώπους όνειρα και αρρώστιες. Ο Άσιος (14, 4 West) κάνει λόγο
για κάποιον ο οποίος αναδύεται από τη λάσπη σαν ήρωας, μια έκφραση που φαίνεται
να ισοδυναμεί με την εμφάνιση κάποιου από τον Άλλο Κόσμο.
[2] Σύμβολα είναι τα συνθηματικά. Φαίνεται ότι ακολουθούσε κατάλογος
συνθηματικών που έπρεπε να απομνημονεύσει η ψυχή για το επόμενο στάδιο του
ταξιδιού. Το Φε- στην επόμενη σειρά θα μπορούσε να είναι η αρχή του ονόματος
της Περσεφόνης (Φερσέφασσα ή Φερσεφόνη σε άλλες διαλέκτους), υπόθεση που θα
ενισχυόταν, αν στον τελευταίο στίχο η συμπληρωμένη λέξη ήταν πράγματι «σεμνή»,
ένα χαρακτηριστικό επίθετο της θεάς βασίλισσας του Κάτω Κόσμου. Το τέλος του
παρόντος κειμένου, αν και αποσπασματικό, υπονοεί ότι η ψυχή, μετά το πέρας της
συνάντησης με τους φύλακες, εμφανιζόταν ενώπιον της Περσεφόνης, στο ίδιο το
παλάτι του Άδη, για μια περαιτέρω δοκιμασία.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου