Το Μυστήριο του πρωταρχικού Νοερού Φωτός κατά τον Ερμή τον Τρισμέγιστο


Ο Ερμής εκθέτει μια θεολογία του Νου που παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με τις χριστιανικές αντιλήψεις: ο Νους είναι η μόνη Θεότητα και η μόνη αληθινή Ύπαρξη (Ουσία, Ων), Ενότητα, Φως νοερό. Δι’ αυτού και μέσα σ’ αυτόν υπάρχουν όλα τα υπόλοιπα κατώτερα όντα και πράγματα. Η φρασεολογία θυμίζει σε αρκετά σημεία το Σύμβολο της Πίστης, όταν αυτό αναφέρεται στον Χριστό-Λόγο και Υιό του Θεού.


Κύριλλος, Κατά Ιουλιανού, Ι 48, 13-49, 6
Λέγει, λοιπόν, και ο Ερμής στον τρίτο λόγο προς τον Ασκληπιό:[1] «Δεν είναι εφικτό να εκτεθούν τέτοια μυστήρια στους αμύητους. Όμως ακούστε με τον νου σας![2]  Ένα μόνο υπήρχε και υπάρχει αιώνια, νοερό Φως πριν από το νοερό φως,[3] Νους νοός φωτεινός.[4] Δεν υπήρχε τίποτε άλλο παρά η ενότητά του. Ων αιωνίως μέσα στον εαυτό του, περιβάλλει τα πάντα με τον νου, το φως και το πνεύμα του. Έξω από αυτόν δεν υπάρχει θεός, ούτε άγγελος, ούτε δαίμων,[5] ούτε κάποια άλλη ουσία. Γιατί είναι κύριος και πατέρας των πάντων και θεός και πηγή και ζωή και δύναμη και φως και νους και πνεύμα. Όλα υπάρχουν μέσα του και υποτάσσονται σ΄ αυτόν».  




[1] Ο Ασκληπιός σε άλλα ερμητικά κείμενα θεωρείται μαθητής του Ερμή και με τη σειρά του Δάσκαλος άλλων σπουδαίων προσώπων, καθώς η Γνώση μεταφέρεται διαδοχικά από Δάσκαλο σε Μαθητή, γενιά με γενιά.
[2] Όσα θα ειπωθούν πρέπει να γίνουν αντιληπτά από τους ακροατές όχι μηχανικά, με την σωματική λειτουργία της ακοής, αλλά να εσωτερικευτούν με τη δύναμη του νου, δηλαδή να κατανοηθούν στην πληρότητά τους. Μόνο ο νους μπορεί να κατανοήσει τα του Νου, γιατί προέρχεται από αυτόν.
[3] Το υπέρτατο Φως. ο Νους, παράγει όλα τα υπόλοιπα νοερά φώτα, τις κατώτερες Δυνάμεις.
[4] Η φράση νους νοός έχει υπερθετική σημασία = υπέρτατος Νους. Πβ. Βασιλεύς Βασιλέων, ματαιότης ματαιοτήτων κ.ά. παρόμοια.
[5] Δαίμων εδώ κατώτερη θεότητα. Παρουσιάζονται εδώ τρεις από τις πιο σημαντικές κατηγορίες ενδιάμεσων όντων στο αρχαίο κοσμοείδωλο: θεοί, άγγελοι, δαίμονες. Ο Ερμής, παρά τη φρασεολογία, όπως φαίνεται από το υπόλοιπο ερμητικό corpus, δεν αρνείται πραγματικά την ύπαρξή τους, αλλά την ουσία της: είναι όντα παράγωγα από τον υπέρτατο Νου, υπάρχουν μέσω αυτού και μέσα σ΄ αυτόν, αλλά δεν έχουν την δική τους πραγματική ουσία, δεν υπάρχουν αληθινά, όπως ο Νους.

Σχόλια